Wehikuł Czasu

Maj od kalendarzowego początku przynosi nam wielkie i małe uroczystości z okazji świątecznych dni. Nie zdążymy odpocząć po majówce, a już w św. Floriana obchodzimy dzień Strażaka i Hutnika, którym składamy gorące życzenia.

8 maja, (kiedy przed wiekami odbywał się w Głogowie corocznie wielki jarmark w dzień św. Stanisława), obchodzimy w XXI wieku Ogólnopolski Dzień Bibliotekarza i Bibliotek. XX Ogólnopolski Tydzień Bibliotek Moja, Twoja, Nasza – BIBLIOTEKA! Na ręce Izy Owczarek, Urszuli Zięby, Małgorzaty Przyszlakowskiej, Piotra Mosonia i Marka Roberta Górniaka serdeczne i nie mniej gorące życzenia bibliotekarkom i bibliotekarzom składa Wehikuł czasu.

Wiosna na Skarbku. Przed filią nr 1 Miejskiej Biblioteki Publicznej (ul. Budowlanych 10) kwitnie wiśnia japońska  (fot. 5 maja 2023 r., A. Bok)

Od 18 maja 1977 r. obchodzimy Międzynarodowy Dzień Muzeów, zwany również Dniem Muzealnika. W ostatnich latach podkreśleniem święta były organizowane przez placówki przedsięwzięcia pod hasłem „Noc Muzeów”.
Wehikuł czasu wraz z czytelnikami życzy pracownikom Muzeów i wszystkim znajomym z Muzeów Głogowa, Leszna, Legnicy, Nowej Soli, Szprotawy, Wschowy, Świdnicy, Zielonej Góry, Lublina satysfakcji, nowych nabytków, odkryć, publikacji i tak potrzebnego zdrowia.

Początki głogowskiego Muzeum, jeszcze jako Muzeum Hutnictwa, Odlewnictwa i Metali Kolorowych, ale już w Zamku, w obiektywie Ryszarda Sanojcy (ze zbiorów Marka Szatkowskiego).

Dzień po dniu u progu kwietnia miały miejsce w Teatrze Miejskim dwa ważne, choć odmienne wydarzenia. Wybitna pianistka Maria Gabryś-Heyke przy wypełnionej Sali dała charytatywny koncert na rzecz programu pomocy Kresowianom prowadzonego przez Stowarzyszenie Głogowska Edukacja Kresowa. Natomiast dzień później, w ramach I Głogowskiego Festiwalu Historycznego z Głogwianami spotkał się Bogusław Wołoszański.

• 

Maria Gabryś-Heyke (fot. Krzysztof Heyke)

Bogusław Wołoszański i jego publiczność

Miesiąc później, 5 maja wieczorem, zaskoczyła nas ta zła wiadomość. Odszedł niespodziewanie dr Martin Sprungala (1962-2023) – właśnie mija dziewięć lat, kiedy został wybrany prezesem Stowarzyszenia byłych mieszkańców ziemi głogowskiej (Glogauer Heimatbund). Był przedstawicielem pokolenia regionalistów i miłośników swojej Ojczyzny urodzonego już po wojnie. Jak wielu członków TZG i Autor Wehikułu był w koleżeńskiej relacji z Martinem. Spotkania dotyczyły przeszłości miasta i okolic. Nasilały się w trakcie redagowania kolejnych zeszytów Encyklopedii Ziemi Głogowskiej. Ci, którzy go znali bliżej potwierdzają jego życzliwość, chęć bezinteresownej pomocy i zaangażowanie w to co robił

Martinie, będziemy pamiętać o Tobie!!!

W trakcie roboczej wizyty delegacji GHB w siedzibie TZG w listopadzie 2019 roku, w przeddzień uroczystego otwarcia Teatru Miejskiego. (Arch. Wehikułu czasu)

Niżej prezentujemy wiadomości, informacje o wydarzeniach mających miejsce w maju lata temu, dawno i niedawno. Nowe i niektóre przypominamy z okazji ich „okrągłego jubileuszu”.

Czytaj dalej →

• – kwiecień 2023 (rok 15/170)

Wydarzeniem mijającego miesiąca był „Wieczór Pamięci Jochena Kleppera” w Teatrze im. Andreasa Gryphiusa. Spotkanie odbywało się z okazji 120 rocznicy

(22 marca 1903 r. w Bytomiu Odrzańskim) urodzin tego niemieckiego pisarza, poety i dziennikarza, który swoje szkolne lata spędził w Głogowie. Nie była to zwykła akademia „ku czci”. Sylwetkę bohatera wieczoru przedstawili dr Martin Sprungala, z Glogauer Heimatbund e.V. i Antoni Bok z Towarzystwa Ziemi Głogowskiej. Pastor Erich Busse z Drezna uznany w Niemczech znawca i popularyzator opowiedział o twórczości J. Kleppera.

Prezes TZG Zbigniew Mazurek oraz Antoni Bok i dr Martin Sprungala, przew. Glogauer Heimatbund e.V (fot. Barbara Popiel)

I właśnie licznie przybyła publiczność (także międzynarodowa) miała okazję uczestniczyć i wysłuchać prawykonania polskiego pieśni Jochena Kleppera „Die Nacht ist vorgedrungen” (Noc się rozpraszała) z muzyką J. Petzolda. Tekst przetłumaczyli Antoni Bok i Katarzyna Swędrowska, a kompozycję odśpiewał Kwartet z MOK. Jednak to jeszcze nie był koniec, a dopiero połowa. Organizatorom udało się zaprezentować film niemiecki z 2021 roku, „Godzina cienia” wg scenariusza i w reżyserii Beniamina Martinsa. Ostatnie godziny Kleppera i jego żydowskiej żony oraz pasierbicy zostały przedstawione we wstrząsający sposób, że zło zaczyna się od nienawiści. Opinie widzów są zbliżone – wspaniały człowiek, humanista i esteta musiał wybierać w „ofercie” hitlerowskiego zwyrodnialca. Oglądajacy byli pod wrażeniem, w przejmującej ciszy kontemplując film. Należy podkreślić, że to było kolejne przedsięwzięcie na wysokim poziomie organizacyjnym i artystycznym, wykonane dzięki znakomitej współpracy TZG i MOK.

Psalm napisany przez J. Kleppera zaśpiewały Wiktoria Wróbel, Hanna Kozieł, Dorota Drozd i Joanna Biały z Miejskiego Ośrodka Kultury (fot. Barbara Popiel)

Niespodzianie mija 120 rocznica podpisania umowy magistratu z resortem wojny o likwidacji większej części umocnień fortecznych. Dla Głogowa dopiero teraz nastał wiek XX. Niżej relacja z uroczystości bogatej w wydarzenia, zamieszczona już następnego dnia (2.04.1903) w Niederschlesischer Anzeiger. Tłumaczenie Damian Szczepanowski. Tekst po raz pierwszy zamieszczony został przed laty na łamach Głogowskiego Forum Historycznego.

Wysadzanie fortecznej konstrukcji Bastionu Zamkowego (fot. ze zbiorów M. Błaszkowskiego)

Kwiecień rozpoczyna I Głogowski Festiwal Historyczny organizowany z okazji 78. rocznicy zakończenia walk o Głogów. Już w sobotę, 1 kwietnia, na głogowskim rynku, jak zapowiada Prezydent Rafael Rokaszewicz, odbędzie się największe wydarzenie historyczne w Polsce z udziałem m.in. 200 rekonstruktorów i 50 postaci historycznych??. Można będzie również obejrzeć pokazy uzbrojenia, zakończone współczesną, „nieśmiertelną” grochówką wojskową. Wśród specjalnych gości są popularni dziennikarze Bogusław Wołoszański i Łukasz Kazek, którzy opowiedzą o swoich dociekaniach.

Z kolei przybywający na zaproszenie TZG Robert Primke, Maciej i Wojciech Szczerepa – historycy oraz wydawcy książek o historii Dolnego Śląska i Ziemi Lubuskiej w okresie II wojny światowej zaprezentują najnowsze publikacje, a także wyniki badań historycznych dotyczących walk o Głogów w 1945 roku.

Cieszymy się, że ubiegłoroczna inicjatywa (odwołana z powodu rosyjskiej agresji na Ukrainę) doszła do skutku. Zapraszamy!

Pięć lat temu była piękna pogoda i rekonstrukcja zdarzeń z 1945 roku wypadła okazale. Jednym z „bohaterów” był T-34, legendarny czołg czerwonoarmistów (fot. K. Chudzik)

Z okazji nadchodzących Świąt Wielkanocnych Głogowski Wehikuł czasu wszystkim swoim czytelnikom przekazuje życzenia Zdrowia i nadziei, cierpliwości i zdolności wytrwania, umiejętności wykorzystania darowanego czasu i przede wszystkim szczęśliwych świąt.

Odkąd jeszcze w końcu XX wieku na lubelskich bazarach pojawili się handlowcy z Ukrainy jednym z chętnie kupowanych drobiazgów były drewniane pisanki. Dziś je przypominamy, bo znajdą się na stole obok polskich, domowych, gotowanych w cebuli i drapanych pracowicie przez najmłodsze latorośle.

Wszelkie pytania i uwagi prosimy kierować na adres wehikulczasuglogow@interia.pl

Czytaj dalej →

Rozpoczynamy piętnasty rok Wehikułu czasu. Nie jest to okazja do specjalnego świętowania, choć i byłby następny powód. Już po raz 250 ukazuje się w tygodniku Głos Głogowa rubryka Wehikułu czasu ze zdjęciem i stosownym opisem. O tym piszemy w notce specjalnej niżej.

Koniec pewnej epoki. Na Ostrowie Tumskim 19 lutego rozpoczęto rozbiórkę charakterystycznego budynku Ligi Obrony Kraju (LOK).

W 1968 r. zespół inżynierów, członków Klubu Oficerów Rezerwy LOK, opracował w czynie społecznym dokumentację budowy bazy szkoleniowej LOK na bazie zachowanej konstrukcji szkieletowej obiektu przedwojennej rafinerii cukru na Ostrowie Tumskim. Na początku lat 70. rozpoczęto budowę siedziby. Od 1973 roku urządzono w niej Ośrodek Szkolenia Zawodowego Kierowców i Przysposobienia Obronno-Politycznego LOK.

  Uroczyste otwarcie Ośrodka LOK (fot. R. Sanojca, ze zbiorów M. Szatkowskiego)

Znalazły tu siedzibę kluby, prowadzące działalność statutową: wodny, łączności, pracownia szkutnicza, OSZK, Klub OR i biura. Po blisko ćwierćwieczu, kiedy Głogów nawiedziła wielka powódź, mimo zaangażowania członków klubów, nie udało się uratować przed wodą części majątku i znajdujących się w piwnicach archiwów, które zostały zalane i zniszczone. Wraz ze zmianami gospodarczymi i społecznymi malało zainteresowanie działalnością. Wymyślono więc takie rozwiązanie.

Był LOK…Będzie blok (fot. Czytelnik Wehikułu – dziękujemy)

Z ostatniej chwili

Ukazał się przed kilkoma dniami w Lesznie i Wschowie już XIII pokonferencyjny tom artykułów i referatów przedstawionych na kolejnej konferencji naukowej zorganizowanej tym razem w roku stulecia ustanowienia granicy państwowej pomiędzy Polską i Niemcami (1920 r.). Zawiera materiały badaczy zajmujących się problemami pogranicza. Ich zainteresowania objęły wydarzenia od średniowiecza do 1939 roku. Recenzję naukową przedstawił dr hab. Tomasz Nodzyński, prof. UZ, a graficznie oprawiła Alina Mielcarek. Dziś prezentujemy okładkę z informacją, że wśród artykułów jest też praca autora Wehikułu czasu, jak i artykuły odnoszące się do roli nadgranicznej Festung G. W najbliższym czasie przedstawimy omówienie w ramach cyklu Z lektur Wehikułu.

Wydawnictwo Stowarzyszenia Czas ART zer Wschowy i Muzeum Okręgowego w Lesznie

Wraz z końcem ferii kresu dobiegła tegoroczna, XV „Zima w Twierdzy Głogów”. Tradycyjna już impreza dla miłośników historii jest okazją do prezentacji niedostępnych na co dzień miejsc w Głogowie, jak również w bliższej i dalszej okolicy. W tym roku uczestnicy pojechali do Leszna, Szczecina i Wschowy i zwiedzili podziemia m.in. dworca kolejowego.

Przed dworcem kolejowym w Głogowie – perłą XX- wiecznego modernizmu (fot. dgl news)

Czytaj dalej →

Styczeń zakończył się niedzielnym, już 31 – finałem Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. W ogólnopolskiej akcji tradycyjnie uczestniczyli głogowianie, którzy w tym roku zebrali 227 609,82 złote. W licytacji dzięki możliwościom wirtualnym uczestniczył i Wehikuł, który miał w tym wyniku swój, choć niewielki udział. Z kronikarskiego obowiązku przypomnijmy, że w zeszłym roku zebrano w Głogowie ok. 150 tys.

Okolicznościowe pierniczki w trakcie głogowskiego finału (fot. MOK)

W 2023 roku przypada 550. rocznica urodzin Mikołaja Kopernika oraz 480. rocznica jego śmierci. Polski astronom, matematyk, lekarz, prawnik i ekonomista; twórca teorii heliocentrycznej, w latach 1491-1495 studiował quadrivium (arytmetyka, geometria, muzyka i astronomia) na Akademii Krakowskiej. Jego nauczycielem był m.in. Jan z Głogowa, który prawie przez czterdzieści lat wykładał łacinę, filozofię arystotelesowską i astronomię na Akademii Krakowskiej.

Jan z Głogowa, linoryt Henryka Bacy (zbiory GWC)

Zima w Twierdzy 2023 – Wielkimi krokami zbliża się kolejna edycja ZIMY W TWIERDZY GŁOGÓW.

To już będzie 15. odsłona dwutygodniowej imprezy, która rokrocznie odbywa się podczas zimowych ferii. Tradycyjnie już uczestnicy wydarzenia będą poznawać historię i ciekawe miejsca w Głogowie i okolicy. Głogowski Wehikuł czasu od początku kibicuje akcji i materiałami wzbogaca wiedzę uczestników. Zapraszamy do lektury i do udziału w spacerach.

Szczegóły na plakacie i w Internecie. Zapraszamy!

Program XV akcji „ZIMA W TWIERDZY GŁOGÓW 2023”

Prawie w przeddzień rocznicy śmierci (6 lutego 2022 r.) Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (łac. chwała sztuce) dla Telemacha Pilitsidisa odebrała z rąk Wojewody dolnośląskiego – Jarosława Obremskiego Roma Pilitsidis (26 stycznia 2023 r.).

Niedawno minęła 100 setna rocznica urodzin Mentora głogowskiego artysty – Jerzego Nowosielskiego. Niżej, w rubryce Z lektur Wehikułu, o ostatniej książce Mistrza Telemacha.

Czytaj dalej →